پدیدارشناسی دین
پدیدارشناسی دین (به انگلیسی: phenomenology of religion) رهیافتی است با اهمیت فراوان در دین پژوهی معاصر که به لحاظ تاریخی محصول تلفیق دو جریان فکری ـ پژوهشی در سده نوزدهم بوده است. این دو جریان عبارتند از پژوهش های علمی در باب دین و دیگری روش پدیدارشناسی هوسرلی.
در رهیافت پدیدارشناسی دین، دین نیز موضوعی برای مطالعۀ علمی و حاصل آن رشته ای نو با ویژگی های اندیشۀ مدرنیته شد که در مجامع علمی از آن به «علم دین» تعبیر گردید.
کاربرد روش پدیدار شناسی در حوزۀ دین
جست و جوی حقیقت دین در قالب پدیدارهای دینی توانایی دین پژوه را برای استفاده از رشته های دیگر و پرداختن به دین از زوایای جامعه شناسی، روان شناسی، فرهنگ، زبان شناسی و نظیر این ها بالا برده و دستور العمل هوسرل در باب «بازگشت به خود اشیاء» ـ و در این مورد«به خود پدیدارهای دینی» ـ صورتی عملی و کاربردی به پدیدار شناسی داده است و پدیدارشناسی دین نیز غیر از این راهی دیگر را دنبال نمی کند.
كریستِنسِن
دبلیو برِد كریستِنسِن (W. Bred Kristensen) به سبب اعمال روش توصیفی در پدیدارشناسی، شاخص است. او در اصل، متخصص در ادیان مصر باستان بود. او پدیدارشناسی را از شاخه های علم دین- به طور كلی- می دانست كه به روشی نظام مند، تطبیقی و توصیفی - در برابر تجویزی - به شناخت دین اقدام كرد. از ویژگی های رویكرد او، می توان به این دو نكته اشاره كرد:
1. مخالفت با نگرش های اثبات گرایانه و تكاملی نگرانه به دین؛
2. تلفیق دانش تاریخی با همدلی و توجه به احساس دینی مؤمنان هرچند به طور نسبی
ویژگی های پدیدارشناسی دین
الف. به كارگیری روش مقایسه ای
ب. نظام مندسازی
ج. رهیافت تجربی
د. كاربستِ رهیافت تاریخی
ه . رهیافت توصیفی
و. بهره مندی در عین استقلال از دیگر رویكردها و روش ها
ز. تفاهم و همدلی
ج. اجتناب از فرمول بندی های روش شناختی
- رُدولف اُتّو (Rudolf Otto, 1869-1937)
- فردریك هِیلر(1892ـ1967 (Friedrich Heiler،
- ادموند هوسرل
- پدیدارشناسی
- وان در لیو
- میرچا الیاده
- بلیکر
پانویس
جستارهای وابسته
- جیمز ال کاکس « پدیدار شناسی دین » ترجمه جعفر فلاحی، انتشارات مرکز
- میرچاالیاده « پدیدارشناسی دین»
- اریک شارپ « پدیدار شناسی دین »
- مجتبی زروانی « پدیدار شناسی دین و الیاده»
- مجتبی زروانی «تاریخ و پدیدارشناسی دین»
- محمود خاتمی «پدیدارشناسی دین: زمینه ها»
- اویسی، محسن ؛ محمودی، ابوالفضل ؛ نویسنده مسئول : لک زایی، مهدی «تقابل معرفت‌شناسی میرچا الیاده و جاناتان زیتل اسمیت در مطالعات ادیان»
- حسین پناهی آزاد؛ سعید علیزاده « تبیین و نقد پدیدار شناسی دین »
- جعفرزاده، دکتر یوسف ؛ مسعودی نیا، محمد « مقدمه ای بر پدیدارشناسی ادیان ایران باستان»
- جعفرزاده، دکتر یوسف ؛ امین کلیبر، نصراله « نقد پدیدارشناسانه دیدگاه دورکیم درباره نسبت دین و جامعه»
- لک زایی، مهدی ؛ موسویان، سید حمید « پدیدارشناسی دین و هرمنوتیک نزد میرچا الیاده»
- عبادی، احمد « تأملی روش شناختی در تعین معرفتی پدیدارشناسی دین»
- سلیمانی اردستانی، عبدالرحیم « رودُلف اُتو، پدیدارشناس دین یا متأله ی انحصارگرا»